Усть-Кокса ауылында және Горно-Алтайск қаласында 05-13 қыркүйек аралығында Алтай Республикасында (РФ), "Шекарасыз табиғат" атты ТМД елдерінің жас мамандар мектебі мен форумы өтті, аталмыш шараға Қазақстан республикасы атынан Катонқарағай мемлекеттік ұлттық табиғи паркі қызметкерлері қатысып, 05-10 қыркүйек аралығында өткен Қазақстан, Монғолия, Россия, Тәжікстан, Қырғызстан, Белоруссия, Литва ерекше қорғалатын табиғи аумақтарынан келген 30 жас маман Катун биосфералық қорығы базасында оқытудан өтті. Оқыту бағдарламасы 5 сессиядан тұрды.
Бірінші сессияның тақырыбы ЕҚТА халықаралық ынтымақсатық нысандары мен механизмі, презентация түрінде ұсынылған ЕҚТА халықаралық ынтымақ.
Экологиялық ағартуға және жастарды тартуға арналған екінші сессияда сарапшылар осы саланы дамытудағы өз тәжірибелерімен бөлісті. Катонқарағай ұлттық табиғи паркінің экологиялық ағарту маманы Нигметова Айгуль, Катонқарағай ұлттық паркінің қызметкерлері осы бағытта жұмыс істеу тәжірибесі туралы айтып өтті. Сессия жеке жобалар мен сараптамалық кеңестер бойынша жұмыстармен аяқталды.
Үшінші сессия экологиялық-ағартушылық шарадан басталып, "Катон-Қарағай мемлекеттік ұлттық табиғи паркі" РММ мен "Катунский "мемлекеттік табиғи биосфералық қорығы ФМБМ (РФ) бірлескен іс - шаралар жоспарын жүзеге асыру шеңберінде Катун биосфералық қорығының орталық кеңсе аумағында" Үлкен Алтай соқпағымен" атты бірлескен экологиялық квесті өткізілді. Квестке Усть-Кокса ауданының экологиялық бірлестігінің 60 жас белсенділері қатысты. Іс-шараның мақсаты балалардың экологиялық мәдениетін қалыптастыру, Отанға деген сүйіспеншілігін тәрбиелеу және оның табиғи байлықтарына ұқыпты, жауапты қарым-қатынасын қалыптастыру. Қатысушы командалар квестті өту үшін табиғатты қорғау тақырыбына арналған практикалық және теориялық тапсырмаларды шешулері тиіс болды.
"Мәдени мұраны сақтау" төртінші сессиясының өткізу орны - Катун биосфералық қорығының визит-орталығы Алтай мәдениетінің этноэкологиялық мұражайы болды, онда Катун биосфералық қорығы директорының экологиялық ағарту жөніндегі орынбасары Анна Майманова қатысушыларды Алтай халқының мәдени мұрасы мен тұрмысымен таныстырды. Мұражай алтайдықтардың дәстүрлі үйі – айыл түрінде жасалған. Көбінесе бұл конус тәрізді немесе жартылай сфералық шатыры бар алты бұрышты төбесі жоқ және шатырдың ортасында түтін тесігі бар құрылыс. Халықтың дәстүрлі нанымдарының негізі - табиғат-тірі тіршілік. Сессия соңында Алтай Республикасының еңбек сіңірген әртісі Алексей Чичаков өз өнерін көрсетті.
Келесі күн Катун қорығындағы Мультинское көлінің аумағына шығу алдындағы сабақтан басталды. Жас мамандар мектебінің қатысушылары Среднемультинское көліндегі қорықтың кордонына барып, аумақты қорғау, рекреациялық менеджмент, климаттың өзгеруіне мониторинг жүргізу бағдарламаларымен және экожүйелерімен танысты.
Шараның бесінші сессиясы тұрақты дамуға және жергілікті тұрғындармен жұмыс істеуге көмек көрсетуге арналды. Катун қорығы директорының орынбасары Татьяна Яшина қатысушыларды Катун биосфералық қорығының тұрақты тіршілігін қамтамасыз ету бағдарламасымен таныстырды.
Жас мамандар мектебі аяқталғаннан кейін мамандар Горно-Алтайск мемлекеттік университетінен біліктілігін арттыру туралы куәлік алды.
Мектептің жалғасы Горно-Алтайск мемлекеттік университетінің базасында өткен "Шекарасыз табиғат" халықаралық форумы болды. Форумға 65-тен астам адам қатысты, олардың ішінде Алтай Республикасының Эл құрылтай Үкімет және Мемлекеттік орган мүшелері, ЕҚТА мамандары, Горно-Алтайск мемлекеттік университетінің оқытушылары мен студенттері.
Форум аясында үш пленарлық отырыс өтті:
- ТМД кеңістігінде тұрақты даму мақсатындағы трансшекаралық ынтымақтастық;
- Трансшекаралық ЕҚТА: жұмыс тәжірибесі және даму перспективалары;
- ТМД елдерінің тұрақты дамуы мақсатында трансшекаралық ынтымақтастықты дамыту перспективалары.
Форумға қатысушылар Ресей, Қазақстан, Қырғызстан, Тәжікстан, Беларусь, Литва және Моңғолия елдеріндегі табиғатты қорғау саласында трансшекаралық ынтымақтастықтың қазіргі жағдайы мен даму перспективаларын талқылады. Сонымен қатар, қатысушылар "Үлкен Алтай" трансшекаралық Қазақстан-Ресей биосфералық резерватын ұйымдастыру және қызмет ету тәжірибесін, сондай-ақ форум қарсаңында өткен жас мамандардың далалық мектебі нәтижелерін жоғары бағалады.
Талқылау қорытындысы бойынша нақты келісімдерге қол жеткізіліп, форум қатысушылары Қазақстан Республикасы МАБ Ұлттық комитетіне "Батыс Тянь-Шань" (Қазақстан, Қырғызстан, Өзбекстан) үш жақты трансшекаралық аймақтағы ынтымақтастықты ынталандыру үшін "Үлкен Алтай" ресейлік-қазақстандық трансшекаралық биосфералық резерватының тәжірибесін таратуды ұсынды. Көрші "Куршская коса" (Ресей) және "Куршю Нерия" (Литва) ұлттық парктерінің өкілдері трансшекаралық резерват құру туралы үкіметаралық келісімді дайындау жөніндегі жұмысты жандандыруды шешті. "Қаратал-жапырық" (Қырғызстан) және Катунский (Ресей) қорығы бауырлас қорықтар форматындағы ынтымақтастық туралы келісті.
